उत्तर कोरियाच्या गुप्तचर उपग्रहाचे प्रक्षेपण: प्रादेशिक सुरक्षेसाठी आव्हान

21 नोव्हेंबर 2023 रोजी, उत्तर कोरियाने मल्लिग्योंग-1 हा कमी कक्षेतील गुप्तचर उपग्रह यशस्वीरित्या प्रक्षेपित केला. या प्रक्षेपणाचा आंतरराष्ट्रीय समुदायाने निषेध केला, ज्याने हे संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेच्या ठरावांचे उल्लंघन मानले.

उत्तर कोरियाच्या गुप्तचर उपग्रहाचे प्रक्षेपण हे क्षेत्रीय सुरक्षेसमोरील आव्हान आहे. या उपग्रहामध्ये दक्षिण कोरिया, जपान आणि अमेरिकेच्या लष्करी दलांची माहिती गोळा करण्याची क्षमता आहे. यामुळे उत्तर कोरियाला या प्रदेशात महत्त्वपूर्ण लष्करी फायदा मिळू शकतो.

हे प्रक्षेपण संयुक्त राष्ट्रांच्या सुरक्षा परिषदेच्या अधिकारालाही आव्हान आहे. बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रे आणि अण्वस्त्रांच्या विकासावर बंदी घालणाऱ्या परिषदेच्या ठरावांकडे उत्तर कोरियाने वारंवार दुर्लक्ष केले आहे. गुप्तचर उपग्रहाचे प्रक्षेपण हे उत्तर कोरिया आंतरराष्ट्रीय नियमांचे उल्लंघन करण्यास तयार असल्याचे लक्षण आहे.

पार्श्वभूमी

उत्तर कोरिया अनेक वर्षांपासून गुप्तचर उपग्रह विकसित करत आहे. 2012 मध्ये, त्याने Kwangmyongsong-3 लाँच केले, जो एक टोही उपग्रह असल्याचे मानले जाते. मात्र, उपग्रह नियोजित कक्षेत पोहोचला नाही आणि समुद्रात पडला.

2016 मध्ये उत्तर कोरियाने दुसऱ्यांदा गुप्तचर उपग्रह प्रक्षेपित करण्याचा प्रयत्न केला. मात्र, प्रक्षेपण अयशस्वी झाले आणि रॉकेट दक्षिण कोरियाच्या पूर्व किनाऱ्यावर कोसळले.

मल्लीग्योंग-1 चे प्रक्षेपण

Malligyong-1 चे प्रक्षेपण 21 नोव्हेंबर 2023 रोजी 13:43 GMT वाजता झाले. उत्तर कोरियाच्या पश्चिम किनार्‍यावरील सोहाई प्रक्षेपण साइटवरून ह्वासाँग-12 या रॉकेटने उड्डाण केले.

रॉकेटने उपग्रहाला कमी कक्षेत यशस्वीपणे प्रक्षेपित केले. उपग्रहाचे वस्तुमान अंदाजे 500 किलोग्रॅम आहे आणि अंदाजे दोन वर्षांचे उपयुक्त आयुष्य आहे.

आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रिया

उत्तर कोरियाच्या गुप्तचर उपग्रहाच्या प्रक्षेपणाचा आंतरराष्ट्रीय समुदायाकडून निषेध करण्यात आला. युनायटेड स्टेट्स, दक्षिण कोरिया आणि जपानने या प्रक्षेपणाला संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेच्या ठरावांचे उल्लंघन म्हटले आहे.

या प्रक्षेपणावर चर्चा करण्यासाठी संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेची तातडीची बैठक झाली. परिषदेने प्रक्षेपणाचा निषेध करणारा ठराव मंजूर केला आणि उत्तर कोरियाला पुढील बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्र प्रक्षेपण करण्यापासून परावृत्त करण्याचे आवाहन केले.

तात्पर्य

उत्तर कोरियाच्या गुप्तचर उपग्रह प्रक्षेपणाचा प्रादेशिक सुरक्षेवर महत्त्वपूर्ण परिणाम होतो. या उपग्रहामध्ये दक्षिण कोरिया, जपान आणि अमेरिकेच्या लष्करी दलांची माहिती गोळा करण्याची क्षमता आहे. यामुळे उत्तर कोरियाला या प्रदेशात महत्त्वपूर्ण लष्करी फायदा मिळू शकतो.

पुढे काय?

उत्तर कोरियाच्या गुप्तचर उपग्रहाच्या प्रक्षेपणामुळे या भागातील तणाव वाढण्याची शक्यता आहे. युनायटेड स्टेट्स, दक्षिण कोरिया आणि जपान या प्रदेशात त्यांची लष्करी उपस्थिती वाढवण्यासाठी पावले उचलू शकतात.

उत्तर कोरिया अधिक बॅलेस्टिक क्षेपणास्त्र प्रक्षेपण किंवा अगदी अण्वस्त्र हल्ला करून प्रत्युत्तर देऊ शकतो. उत्तर कोरियाला आणखी चिथावणीखोर पावले उचलण्यापासून रोखण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय समुदायाने काम करणे महत्त्वाचे आहे.

निष्कर्ष

उत्तर कोरियाला आणखी चिथावणीखोर पावले उचलण्यापासून रोखण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय समुदायाने काम करणे महत्त्वाचे आहे.